Okul Kuralları

Topkapı Okulları iç yönetmeliği Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği doğrultusunda hazırlanmıştır. Bu yönetmelik Velilerimiz ve öğrencilerimize okulumuzun genel işleyişini anlatan bir yol haritası olarak görüyoruz bu yönetmeliğin veli ve öğrencilerimizin birlikte incelemesi ve gerektiğinde başvurmak için eğitim öğretim yılı süresince saklanması gerekmektedir. Veli ve öğrencinin imzası bu yönetmeliği okuduğu, anlaşıldığı ve yönetmeliğe uyacağını taahhüt eder.

I – Devam-Devamsızlık

Okula devam zorunludur. Veliler, öğrencilerinin okula devamını sağlamakla yükümlüdürler. Öğrenci başarısı değerlendirilmesinde yazılı sınavlar, uygulamalı sınavlar, performans çalışmaları, projelerin yanında ders ve etkinliklere katılım da göz önüne alınır. Bu nedenle okula devamsızlık bir hak olarak değil, öğrencinin eğitim kaybı olarak görülmeli ve sadece zorunlu hallerde yapılmalıdır.

  1. Devamsızlık yapan öğrencinin durumu posta, e-posta veya diğer iletişim araçlarıyla velisine bildirilir, varsa özür belgesini okul yönetimine teslim etmesi velisinden istenir. Devamsızlığın 5 inci, 15 inci ve 25 inci günlerinde, kontrol kayıtlı sürekli tedaviyi ya da organ naklini gerektiren hastalığı bulunanlar, tam zamanlı kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler, sosyal hizmet, emniyet ve asayiş birimlerinin resmî raporları doğrultusunda koruma ve bakım altına alınanlar ile tutuklu öğrenciler için ise ayrıca devamsızlığın 40 ıncı ve 55 inci günlerinde de tebligat yapılır ve öğrencinin okula devamının sağlanması istenir.
  2. Öğrenci devamsızlık yaptığı günün ertesinde okula geldiği ilk gün müdür yardımcısına gelerek devamsızlığının nedenini açıklar. Yazılı beyan veya rapor getirilmesi durumunda öğrenci özürlü devamsızlık yapmış sayılır. Tüm devamsızlıkların belgelendirilmesi önerilir. 1 veya 2 günlük devamsızlık gerekçe belirtilerek veli tarafından imzalanacak yazılı beyan veya raporla, 2 günden fazla veya sınav gününde yapılan devamsızlık ise, rapor ve/veya yazılı beyan ile belgelendirilerek 5 gün içinde okula teslim edilir. Yazılı beyan ve Raporlar ilgili müdür yardımcılarına teslim edilir.Girilemeyen sınavların ve/veya uygulama notunun “G” olmaması için raporların resmi veya özel tam teşekküllü hastanelerden ya da Aile Hekimliğinden alınmış olması, protokol numarası bulunması zorunludur. Doktorların muayenehanelerinde yazdıkları raporlar tasdikli olsa bile geçerli değildir. 5.gün bayram ve resmi tatil günü ise öğrenci okulun açıldığı ilk gün raporunu getirmek zorundadır. Sömestr ve okulun özel tatil günlerinde okul idaresi açık olduğundan bu tür belgelerin okula teslimi için öğrenimin başlaması beklenmez. İki günden daha uzun süreli rahatsızlıklarda okulun bilgilendirilmesi esastır.MEB yönetmeliğinin ilgili maddesinde belirtilen “zorunlu hallerde özür belgesinin teslim süresi uzatılabilir” maddesinin uygulanabilmesi için velinin okula gelerek okul müdür yardımcısı ile görüşmesi ve gecikmenin sebebini açıklayan yazılı beyan ve/veya raporu okul idaresine teslim etmesi gerekir. Dilekçe okul idaresi tarafından değerlendirilir, işlem buna göre yapılır.
  3. Bir sınava gelemeyen öğrencinin velisinin gün içinde müdür yardımcısını telefonla veya mail ile devamsızlığın nedeniyle ilgili bilgilendirmesi gerekir. Herhangi bir sebeple bir sınava giremeyen ve mazereti kabul edilen öğrencinin telafi sınavı, ortak sınav haftasını takip eden beş iş günü içinde yapılır. Ortak sınavın mazeret sınavı mazereti kabul edilen öğrenciler için mutlaka yapılır ancak öğrencinin devamsızlığı sırasında sınıfta yapılan her çalışma veya etkinliğin tekrarlanması söz konusu olmadığı gibi bu konuda yetki öğretmendedir. Gün içinde okula gelmeyen öğrenci sadece telafi sınavına veya okul çıkış saatinden sonra düzenlenen bir etkinliğe katılmak üzere okula gelemez. Gün içinde iki sınav olduğunda öğrencinin sınavlardan birine katılıp diğerine katılmaması söz konusu olamaz. Ciddi bir rahatsızlığı olmadan sınav günü okula gelmemeyi alışkanlık haline getiren öğrencinin velisi okula çağrılır, önlemler birlikte değerlendirilir.
  4. Eğitim – öğretim saat 08.45’de başlar. Öğrenciler 8.00’den itibaren okula gelirler. Sabah zil çalmadan önce okula giriş yapan öğrenci ders başlama saatine kadar okuldan çıkmak isterse nöbetçi idareci/öğretmenden izin almalıdır. Öğrenci en geç saat 08.45’ de okulda olmalıdır. Okula geç gelen öğrencinin sınıfa girebilmesi için müdür yardımcısından derse kabul kağıdı alması gerekir. Geç gelme sınıfa girişe göre tespit edilir. Geç kalma saat 09.00’dan sonra ise öğrenci sınıfa alınır ancak yarım gün devamsız sayılır. Beşinci dersin bitiminden sonra okula gelen öğrencilerin devamsızlığı bir gün, diğer devamsızlıklar ise yarım gün sayılır. Sabah geç gelmeler yazılı beyan kabul edilmez.
  5. Özürsüz ve izinsiz olarak devamsızlığı ve geç gelmeyi alışkanlık haline getiren öğrencinin gerektiğinde ilk derse girmesine izin verilmez ve bu davranışıyla ilgili olarak Disiplin Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Okulda bulunduğu halde, gün içinde izinsiz olarak bir veya daha fazla derse/etkinliğe girmeyen öğrenci yarım gün devamsız sayılır ve davranışı Ödül ve Disiplin Kurulunda değerlendirilir. Okul servisinin özel bir sebeple okula geç gelmesi durumunda ise öğrenciye Derse Kabul kağıdı verilir ancak durum yukarıda belirtilen kapsamda değerlendirilmez.
  6. Öğrenci sadece sınava girmek için okula gelemez. Okula gelen öğrenci özel durumlar dışında ders bitimine kadar okulda kalır. Bu nedenle randevuların (doktor, vize vs.) çok zorunlu olmadıkça okul saatleri içinde alınmaması, alınmak zorunda kalındıysa çıkış isteğinin en az bir gün önceden veli tarafından dilekçe ile okula bildirilmesi gerekir. Dilekçenin kabul edilmesi durumunda, öğrenci yarım gün devamsız sayılır.
  7. Sınav öncesi sınav hazırlığı ileri sürülerek devamsızlık yapılması eğitimdeki düzen ve programlı olma anlayışına engeldir. Ayrıca diğer öğrencilere istenmeyen bir örnek oluşturması nedeniyle de onaylanamayacağından velilerimizin bu konuya özen göstermesi beklenir. Sınav öncesi gelmemeyi alışkanlık haline getiren öğrencilerin yazılı beyanı” kabul edilmez.
II- Sınıf Geçme ve Değerlendirme
  1. Okul yaşamını ilgilendiren tüm bilgiler okul internet sitesinde yayınlanmaktadır. Öğrencilerin devam devamsızlık durumunun ve notlarının, dönem sonunda karne verilmesi beklenmeden, e-okul veli bilgilendirme sisteminden veya veli şifresiyle okul internet sitesinden düzenli olarak takip edilmesi önemlidir.
  2. Öğrencinin, ders yılı sonunda herhangi bir dersten başarılı sayılabilmesi için; o dersten iki dönem puanının aritmetik ortalamasının en az 50 ya da birinci dönem puanı ne olursa olsun ikinci dönem puanının en az 70 olması gereklidir. İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin, beceri sınavı puanı en az 50 olmak kaydıyla birinci ve ikinci dönem puanları ile beceri sınav puanının aritmetik ortalamasının en az 50 veya beceri sınav puanının 70 olması gerekir. Haftalık ders saati sayısına bakılmaksızın her dersten en az iki yazılı sınav yapılır. Yazılı sınavlar ve diğer değerlendirmeler sonunda başarısını yükseltmek isteyen öğrenciler için dönem sona ermeden her dersten ayrıca ortak bir sınav daha yapılır. Bu sınavlardan alınan puan diğer puanlarla birlikte dönem puanının hesaplanmasında aritmetik ortalamaya dâhil edilir. Sınava girmek isteyen öğrencilerin yazılı başvurusu alınır.
  3. Tüm derslerden başarılı olan öğrenciler sınıflarını doğrudan geçerler. 9.sınıf da Türk Dili ve Edebiyatı, 10.sınıf da Türk Dili ve Edebiyatı ve alan dersi, 11. Türk Dili ve Edebiyatı ve alan dersi ve 12. sınıflarda Dil Anlatım ile alan dersleri ve işletmelerde beceri eğitimi dersi yıl sonu başarı puanıyla başarılı sayılamayacak derstir. (baraj ders) Baraj derslerinden başarılı olmak koşuluyla, zayıf notu bulunsa bile yıl sonunda ağırlıklı puan ortalaması en az 50 olan öğrenciler ortalama ile sınıf geçerler. Doğrudan veya yıl sonu başarı puanı ile sınıfını geçemeyen öğrencilerden en fazla 3 dersten başarısız olanlar sorumlu olarak bir üst sınıfa devam ederler. Ders kesiminde puan ortalaması 50’nin altında olup, 4 ve daha fazla başarısız notu olan öğrenci sınıf tekrarı yapar. Alt sınıflar dahil toplam 6 ’dan fazla sorumlu dersi bulunanlar sınıf tekrarı yapar. Baraj dersinden başarısız olanlar ancak sorumlu olarak sınıf geçebilirler. Sorumluluk o dersin sorumluluk sınavında başarılı olunması halinde kalkar. Sorumluluk sınavları birinci ve ikinci dönemin ilk haftasında olmak üzere yılda iki kez yapılır. Bu uygulamalar Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği maddeleri doğrultusundadır. İlgili yönetmelikte değişiklik olması durumunda veli ve öğrenciler bilgilendirilir.
  4. Öğretim yılı aşağı olmayan ve davranış puanı yüz olan öğrencilerden; 00-84 .99 arasındakiler Teşekkür belgesi, 85.00 ve daha yukarı olanlar Takdir belgesi ile 6 dönem arka arkaya Takdir belgesi alan öğrenciler Üstün Başarı Belgesi ile ödüllendirilir.
III-Kılık Kıyafet

TOPKAPI OKULLARI üniforması okula aidiyetin bir ifadesi olmanın yanında bireyin sorumlulukları ile ilgili davranışını da gösterir. Bu nedenle okulumuz öğrencilerinden beklenen, sadeliğe ve üniforma anlayışına özen göstermeleridir. Öğrencilerin kıyafetleri temiz, itinalı olmalı, yırtık içermemelidir.

Öğrenci sabah okula üniforma ile gelir, gün içinde her zaman üniforması ile olur, okuldan üniformasıyla çıkar. Okul kıyafetleri okulda bırakılmaz. Üniformalı olmak üniformanın tüm öğelerini taşımak demektir.

Öğrenci, okul giriş – çıkışında ve okulun içindeki tüm alanlarda -sınıf, koridor, kantin, kütüphane, bahçe vb.- üniforma ile olmak zorundadır.

Öğrenciler sınıfta ve okulun iç mekanlarında üniformanın dışına kazak giymezler. Bahçeye çıktıklarında üniformanın üzerine mont vb. giyerler.

Bu kurallara uyulmadığında uygun olmayan kıyafetler aileye bilgi verilerek okul idaresince alınır ve dönem sonunda geri verilir. Okula üniformasız gelen öğrenci sınıfa alınmaz, bu sırada öğrencinin okuldan çıkmasına izin verilmez. Veli aranarak, öğrencinin üniformasını okula getirmesi istenir. Veliyi beklerken öğrenci müdür yardımcıları gözetiminde eğitsel faaliyetler yapar. Bu süre bir ders saatini aşarsa öğrenci yarım gün devamsız sayılır.

Hızma, piercing, rozet ve herhangi bir simge içeren/içermeyen takı ile okula gelinmez. Bu kurallara uymayan öğrencilerin takıları okul idaresince alınır ve dönem sonunda geri verilir.

  1. Erkek Öğrenciler:

    Sınıf da hardal rengi 10. 11. Ve 12. Sınıflarda koyu lacivert kanvas tarzı okul pantolonu giyerler. Kot tarzı pantolon veya eşofman ile okula gelinmez.

    Uzun ya da kısa kollu okul armalı 9. Sınıflarda türkuaz rengi, 10. 11. Ve 12. Sınıflarda hardal polo tişört giyilir.

    TOPKAPI OKULLARI armalı koyu kırmızı renkli ve kolları gri renkli ve/veya koyu lacivert fermuarlı polar giyer. Bu seçeneklerden herhangi biri, soğuk günlerde gerekirse herhangi ikisi kullanılır. Üst seçeneğinin içine mutlaka okul tişörtü giyilmelidir.

    Koyu ve tek renkli, kapalı ayakkabı veya bot giyerler.

    Öğrencinin okula kısa saçlı ve tıraşlı olarak gelinmesi beklenir. Saçı ve/veya sakalı uzun olan öğrencinin mutlaka saçlarını ve/veya sakallarını kısaltması gerekir.

    Herhangi bir nedenle okula tıraşsız gelen öğrenci, sabah derse girmeden önce bir idareci veya öğretmen tarafından okulun hemen yanındaki berbere gönderilir, bu durum müdür yardımcısı tarafından kayda geçirilir ve veli kısa mesaj ile bilgilendirilir. Öğrencinin bu prosedürü bilerek uzatması bir sonraki derse geç girmesine neden olursa, öğrenci okula geç gelmiş sayılır. Bu konudaki uyarıları dikkate almayan öğrencinin durumu Ödül ve Disiplin Kurulunca değerlendirilir.

  2. Kız Öğrenciler:

    Sınıf da hardal rengi 10. 11. Ve 12. Sınıflarda koyu lacivert kanvas tarzı okul pantolonu giyerler. Kot tarzı pantolon veya eşofman ile okula gelinmez. Kot tarzı pantolon, tayt veya eşofman ile okula gelinmez.

    Uzun ya da kısa kollu okul armalı 9. Sınıflarda kırmızı renk, 10. 11. Ve 12. Sınıflarda turuncu polo tişört giyilir.

    TOPKAPI OKULLARI armalı koyu kırmızı renkli ve kolları gri renkli ve/veya koyu lacivert fermuarlı polar giyer. Bu seçeneklerden herhangi biri, soğuk günlerde gerekirse herhangi ikisi kullanılır. Üst seçeneğinin içine mutlaka okul tişörtü giyilmelidir.

    Koyu ve tek renkli, kapalı topuksuz ayakkabı veya bot giyerler.

    Boyalı, işlem görmüş saç, makyaj, renkli oje okula uygun değildir. Herhangi bir nedenle okula uygun olmayan bir tarzda gelen öğrenci, sabah derse girmeden önce gerekirse kantinden de alabileceği malzemeyi kullanır ve dersine hazır girer.

    Öğrencinin sabah 08.30’dan sonra bu kurallara uygun olmayan şekilde bir idareci veya öğretmen tarafından görülmesi durumunda ise, öğrenci hemen ilk teneffüste derse hazır duruma gelir, bu durum müdür yardımcısı tarafından kayda geçirilir ve veli kısa mesaj ile bilgilendirilir. Öğrencinin bu prosedürü bilerek uzatması bir sonraki derse geç girmesine neden olursa, öğrenci okula geç gelmiş sayılır. Bu konudaki uyarıları dikkate almayan öğrencinin durumu Ödül ve Disiplin Kurulunca değerlendirilir.

IV- Davranışlar

Her öğrenci kendi hak ve özgürlükleri çerçevesinde tüm davranışlarından sorumludur. Bu iç yönetmeliğe temel olan Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği Onuncu Kısım Öğrenci Davranışları, Ödül ve Disipline İlişkin Hükümler bölümünün de okunması önerilir

  1. Okul alanların kullanımı
    1. Çevre bilinci yüksek öğrenciler yetiştirirken öncelikle yakın çevremize önem vermemiz gerekir. Sınıflar, kantin, tuvaletler vb. düzenli olarak personel tarafından temizlenir. Ancak ortak alanların, Atölyelerin ,laboratuarın,Spor Salonu ve kişisel dolapların düzeni ve temiz tutulması öncelikle öğrencilerin sorumluluğundadır. Sınıf içinde ilgili derste kullanılmayan eşyaların sıranın içinde ya da öğrencinin çantasında bulunması gerekir. Yerler ya da ortak alanlar kişisel eşyaların konması için uygun değildir.
    2. Sınıflarda, öğrencilerin elektrikli su ısıtıcısı vb. gibi elektrikle çalışan aletleri kullanmaları tehlikeli ve yasaktır. Tüm kantinler tüm öğrenciler tarafından kullanılabilir
    3. Asansör ve engelli tuvaleti, engelli öğrenciler ve belli bir sebeple kısa süreli hareket kabiliyeti kısıtlanan öğrencilerin kullanımı içindir.
    4. Öğrenciler sırayla nöbetçi öğrenci olarak görevli olup, nöbetçi öğretmene ve idareye her konuda yardımcı olmakla yetkilidirler. Öğrenciler nöbetçi öğretmen ve öğrencilerin uyarılarını dikkate alırlar.
  2. Akademik dürüstlük ve bilişim
    1. “TOPKAPI OKULLARI” adı ve TOPKAPI OKULLARI logosu kurumun tescilli mülkiyetidir. Kanuna uygun olarak tescil edilmiş olduklarından kişisel ve/veya kamusal amaçlarla (basılı evrak, video ya da ses kaydı, elektronik ortam, sosyal medya vb) herhangi bir ortamda kullanmaları ve yayınlamaları kesinlikle yasaktır.
    2. Akademik dürüstlük ilkeleri projelerin ya da ödevlerinin hazırlanmasında kitap ve/veya internet’ in sadece bilgilenme amacıyla kullanılmasını gerektirir. Ödev ve projeler özgün ve özenli olmalı, mutlaka kaynak gösterilmelidir. Bu kapsamda okul kütüphanesinin etkin kullanımı ve alınan kitapların/filmlerin zamanında iadesi de önemlidir.
    3. Okula akıllı telefon getirilmesi yasaktır. (IOS, Android, Windows v.b. işletim sistemlerine sahip telefonlar) öğrenciler okula ancak tuş takımlı uygulama yüklenmeyen temel amacı iletişim kurmaya yarayan telefonları okula getirebilirler ve öğrenciler cep telefonu, video kamera ve benzeri elektronik aletleri -kantin, bahçe, kütüphane dahil- okul içinde kullanamazlar. Telefon etmek isteyen öğrenci müdür yardımcılarının veya okul rehber öğretmenlerinin izniyle okulun telefonlarını kullanırlar. Telefonlar sabah birinci zilde kapatılır ve akşam son zilden sonra açabilirler. Cep telefonu veya benzeri aletler izinsiz olarak fotoğraf ve/veya video çekme amacıyla kullanılamaz. Özel günlerde fotoğraf makinelerinin, video kameraların vb. aletlerin kullanımı müdür yardımcısının iznine bağlıdır. Öğrenci bu araçlardan birini kullanırken görüldüğünde söz konusu araç alınır ve iki ay sonra veliye imza karşılığı teslim edilir. Aynı öğrencinin yeniden herhangi bir elektronik aletle görülmesi durumunda ise iade yıl sonunda yapılır.
    4. Sınıftaki tüm bilişim aygıtları, projeksiyonlar öğretmenlerin gözetiminde sadece ders amaçlı kullanılır. Sınıflardaki çoklu elektrik prizleri derslerde kullanılan bilişim aygıtlar içindir
    5. Disiplin Yönetmeliği hükümleri uyarınca okul bilgisayarlarından ve kişisel bilgisayarlardan uygun olmayan sitelere girilmesi, bu bilgisayarların eğitim amacı dışında kullanılması, okul bilgisayarlarına program ya da dosya yüklenmesi kesinlikle yasaktır.
  3. Spor etkinlikleri
    1. Şehir dışında gerçekleşen spor turnuvası, dostluk maçı v.b. etkinlikler öncesinde, okul tarafından bir yazı ile mutlaka velinin izni alınır. Şehir içi turnuvalar için spor takımlarında olan öğrencilerin velilerinden öğretim yılı başında genel bir izin alınır ve her maç için bilgilendirme yapılır.
    2. Öğrencinin bireysel olarak katıldığı kulüplere bağlı spor yarışmaları için gereken izinlerde okul idaresiyle önceden görüşülmesi esastır.
    3. Sağlık sorunları nedeniyle öğrencinin Beden Eğitimi dersinden bir süreliğine ya da yıl boyu raporlu olması gerektiğinde, rapor tam teşekküllü hastaneden alınmalıdır. Raporlu öğrenci derse hazır gelir, yıl sonu notu dersle bağlantılı yaptığı çalışmalara ve ödevlere göre verilir. Sağlık sorunu önceden biliniyorsa rapor dönem başlamadan alınmalıdır, geçmişe dönük rapor kabul edilmez.
    4. Teneffüs saatlerinde bahçe tüm öğrencilerin ortak kullandıkları, paylaştıkları bir alandır. Öğle teneffüsünde ve herhangi bir sebeple bahçenin çok dolu olduğu zamanlarda güvenlik sebebiyle bahçede herhangi bir top oyunu oynanmaz.
  4. Genel
    1. Okul saatlerinden sonra okulda kalarak öğretmen gözetimi dışında çalışma yapacak öğrenciler müdür yardımcılarını bilgilendirmek zorundadırlar.
    2. Okul eşyasına bilerek zarar veren öğrenciye Disiplin Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Zarar öğrenci tarafından ödenir.
    3. Okuldaki tüm etkinlikler, eğlenceler okul idaresinin izniyle yapılır. Öğrenciler okulun farklı alanlarına (sınıf, bahçe vb.) önceden izin almaksızın hiçbir afiş vb. asamazlar, izin aldıkları etkinliğin kapsamının dışına çıkamazlar. Bu etkinlikler okul malına ve/veya okul öğrencilerine zarar verir bir nitelik içerirse ya da etkinlik sırasında Disiplin Yönetmeliğine aykırı bir durum gerçekleşirse söz konusu öğrenciler için Disiplin Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
    4. Okul öğrencileri, okulun adını kullanarak okulun izni olmadan gezi, etkinlik vs. düzenleyemez. Veli bilgilendirilmeden okul tarafından şehir içi/şehir dışı gezi düzenlenmez. Velinin yazılı izni olmadan öğrenci hiçbir geziye katılamaz.
    5. Okul gezileri eğitsel amaçlı olup öğrenciler bu geziler sırasındaki tüm tutum ve davranışlarından sorumludur.
    6. Öğrencilerin etkinlikler sırasında çekilen toplu ve bireysel fotoğraflarının internet sitesinde yayınlanması ile ilgili izin öğrencinin okula başladığı ilk yıl alınır. Bu konuda bir görüş değişikliği olduğunda veli görüşünü yazılı olarak idareye bildirir.
    7. Sigara, alkol vs gibi zararlı maddeleri okul içinde ve çevresinde bulundurmak ve kullanmak yasaktır. Bu davranışlar görüldüğünde Disiplin Kurulunda değerlendirilir.
    8. Adres, telefon, mail ile ilgili değişikliklerin okul idaresine duyurulması önemli ve zorunludur. E-okuldan matbu olarak gönderilen evraklar Mernis sisteminde kayıtlı ikamet adresinize gönderilmektedir. Resmi kayıtlar ile okul kayıtları arasındaki tutarlılık velinin sorumluluğundadır. Okuldan mail ve sms ile gönderilen veli ve öğrenciye gönderilen duyuruların okunması ve gereğinin zamanında yapılması kişilerin sorumluluğundadır. Toplam Kalite’nin gereği olarak okuldaki her paydaş bu kuralları bilir, uyulması için çaba gösterir.